سایت علمی دانشجویان ایران

فنی و مهندسی > مهندسی برق > مخابرات > رادیو آماتوری

PDA

مشاهده نسخه کامل : رادیو آماتوری

اوای علم

2010-Nov-13, 16:17

رادیو آماتوری و فعالیت های گسترده آن منحصر به فرد یا گروه های خاصی نیست بلکه متعلق به همه مردمی است که می خواهند بوسیله فن آوری بی سیم با دیگران ارتباط برقرار نمایند و همچنین مناسب کسانی است که به فنون مخابراتی و فنی و آزمایش کردن آنها به صورت عملی علاقه مند هستند. مطابق قوانین کشور ایران راديوآماتوري نوعي ارتباط راديوئي است كه به منظور خودآموزي و تبادل اطلاعات علمي و عملي وبررسي‌هاي فني ارتباطي، بين راديوآماتورهاي مجاز در دنيا، برقرار مي‌گردد و راديوآماتور كسي است كه بخاطر علاقه به فن ارتباطات راديوئي و بدون هيچ گونه نظر انتفاعي وسياسي، با دريافت پروانه راديوآماتوري از وزارت ارتباطات وفناوري اطلاعات نسبت به انجام آزمايشات راديوئي به‌منظور پيشبرد فن راديو و الكترونيك اقدام مي‌نمايد .

به لحاظ بكارگيري امواج راديوئي توسط راديوآماتورها، تمامي كشورها مقرراتي وضع نموده‌اند تا آماتورهاي آن كشور قبل از اقدام به ارتباط راديوئي آزمون‌هاي فني لازم را گذرانده باشند. هدف از برگزاري پيش زمينه‌هاي فني كافي براي طراحي، ساخت، نگهداري و بكارگيري تجهيزات خود را در حد بالاتر از استاندارد بدست آورده باشد تا موجب حداقل ريسك ايجاد اختلال راديوئي در ساير سرويس‌ها گردد. همين آموزشها وآزمونهاي فني است كه راديوآماتورها را تقريباً از تمامي بكارگيرندگان واقعي طيف فركانس متمايز مي‌سازد و در نتيجه شاهد گروه كثيري از جمعيت جهان در مشاغل فعاليت‌هاي مختلف هستيم كه در كنار آن يك راديوآماتور نيز محسوب مي‌شوند، گروه‌هاي جوان دانشجويان و دانش‌آموزان، اساتيد دانشگاه‌ها، متخصصين رشته‌هاي گوناگون، سياستمداران و شاغلين حرفه‌هاي عمومي، بازنشستگان و از كارافتادگان و حتي معلولين را ميتوان در زمره راديوآماتورهاي جهان يافت.

رادیو آماتورهای دارای پروانه و مجوز قادر خواهند بود تا با دیگر رادیو آماتورها در سراسر کشور و یا در سراسر جهان و حتی با فضانوردان در خارج از جو کره زمین ارتباط برقرار نمایند. رادیو آماتوری شامل یک فعالیت گروهی بین المللی است که طی آن، آماتورها می توانند از گستره فرکانسی وسیعی و روش های ارتباطی مختلفی جهت برقراری ارتباط با دیگران بوسیله امواج رادیویی استفاده نمایند. آنها در خلال این ارتباطات، با افرادی از سن و نژاد و حرفه های گوناگونی آشنا می شوند.

امروزه تقریبا 675 هزار رادیو آماتور در ایلات متحده وجود دارند و بیش از 5/2 میلیون نفر رادیو آماتور نیز در سراسر جهان وجود دارند.

ایستگاه رادیوآماتوری ایستگاه رادیو آماتوری محلی است که تجهیزات مورد نیاز جهت برقراری ارتباطات رادیویی بر روی باند های آماتوری در آنجا فراهم آمده است. ایستگاه های رادیو آماتوری انواع مختلفی دارند، این ایستگاه ها ممکن است در یک ساختمان، بر روی یک خودرو، و یا حتی در فضا ایجاد شوند. هر ایستگاه توسط یک یا چند رادیو آماتور و با استفاده از علامت خطاب مورد بهره برداری قرار می گیرد.

فرکانس ها و روش های ارتباطی رادیو آماتورها از فرکانس های رادیویی مختلفی جهت ارتباط استفاده می نمایند که البته در برخی از کشورها، افراد عادی که رادیو آماتور نیستند ولی به این فعالیت ها علاقه دارند، می توانند به کمک دستگاه های گیرنده یکطرفه رادیویی به این ارتباطات گوش دهند. فرکانس های مورد استفاده رادیو آماتوری در مرحله اول توسط اتحادیه جهانی ارتباطات ITU و در مرحله بعدی توسط سازمان های تنظیم مقررات و راتباطات رادیویی هر کشور، تنظیم و توصیه می شوند. این فرکانس ها گستره وسیعی را از امواج کیلو هرتزی تا گیگاهرتزی را شامل می شوند که هر یک کاربرد هایی مخصوص به خود دارند و در مواقع، روش ها و شرایط خاصی مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال در طول روز، گستره 15 تا 27 مگاهرتزی، باند مناسبی جهت ارتباطات دور برد است ولی در طول شب، گستره 1.6 مگاهرتزی تا 15 مگاهرتزی جه این امر مناسب تر خواهد بود. این باند ها به امواج کوتاه معروف هستند و بر خلاف باند های مورد استفاده در پخش رادیویی FM و یا پخش تصاویر تلویزیونی که به صورت دید مستقیم حرکت می نمایند، عمل می کنند و از این جهت برد آنها بیش تر از امواج رادیویی و تلویزیونی است.

رادیو آماتورها همچنین از انواع مختلفی از روش های ارتباطی بهره می گیرند، روش هایی مانند تبادل مورس، صدا، تصویر، دیجیتال و غیره. اغلب رادیوآماتورها، فعالیت خود را با روش های مورس و تلفنی (مکالمه) FM آغاز می کنند. از دیگر روش های پیشرفته تر رایج در برقراری ارتباط رادیو آماتوری، استفاده از سیستم های آماتور ماهواره ای است. در این روش رادیو آماتورها قادر خواهند بود تا در چندین نقطه از جهان با یکدیگر از طریق ماهواره هایی که نقش تکرار کننده را بر عهده دارند، ارتباط برقرار سازند.

در وضعیت های اضطراری و به هنگام وقوع سوانح و حوادثی همچون، سیل، طوفان، زلزله و غیره اغلب، سیستم های ارتباطی عمومی همچون خطوط تلفن ثابت و همراه، شبکه های برق رسانی و رایانه ای دچار اختلال و قطعی می شوند این درحالیست که در این شرایط، رادیوهای دوطرفه مورد استفاده رادیو آماتورها، از آنجایی که فارغ از سیم و کابل های دیگر شبکه های ارتباطی فعالیت می کنند، می توانند جایگزین مناسبی جهت برقراری ارتباطات اضطراری مورد نیاز و لازم جهت کمک به آسیب دیدگان و امداد رسانی واقع شوند.

جالب است بدانید که در ماموریت سفینه های فضایی ، تقریبا همه خدمه سفینه، خود رادیو آماتور و دارای گواهینامه رادیو آماتوری هستند که در زمان هایی معیین، به وسیله رادیو هایی با توان خروجی 1 تا 50 وات، از کنار پنجره سفینه فضایی با دیگر رادیو آماتورها ارتباط برقرار نموده و با آنها گفتگو می کنند.

هر یک از علاقه مندان به فنون رادیو آماتوری، در همه جای دنیا ملزم به گذراندن دوره های آموزشی و آزمون های مربوطه جهت دریافت گواهینامه و پروانه رادیو آماتوری خواهند بود. آزمون ها معمولا شامل الکترونیک، مخابرات، امواج رادیویی، و قوانین و مقررات محلی و منطقه ای در زمینه رادیو آماتوری است.

گواهینامه رادیو آماتوری: در اغلب کشورها، رادیو آماتورها برای کسب مجوزهای قانونی و گواهینامه رادیو آماتوری ملزم به کسب برخی از شرایط و مهارت ها و همچنین گذراندن آزمون های مربوطه هستند و از این نظر رادیو آماتوری، با دیگر سرویس های رادیویی عمومی نظیر باند شهروندی، و باند خانواده و غیره که نیازی به کسب مجوز ندارند، تفاوت عمده ای دارد اما در عوض، رادیو آماتورها قادر خواهند بود تا بر روی امواج و باند های مختلف و با تجهیزات گسترده تری با اقصی نقاط جهان به برقراری ارتباط و فعالیت بپردازند که این امر در مورد دیگر سرویس هایی که ذکر شد مصداق ندارد.

ضوابط و قوانين ملي دريافت پروانه راديوآماتور براي برقراري ارتباط راديوئي به تاسيس ايستگاه راديوئي اقدام مي‌نمايد و ايستگاه راديوآماتوري عبارت از مجموعه ثابت و متحركي است كه از يك يا چند دستگاه فرستنده و گيرنده فراهم شده و پس از صدور پروانه تاسيس ايستگاه مورد استفاده قرار مي‌گيرد. علاوه بر پروانه تاسيس ايستگاه، راديوآماتوري نسبت به دريافت گواهينامه راديوآماتوري نيز اقدام مي‌نمايد و اين گواهينامه، اجازه نامه‌ايست كه از طرف وزارت ارتباطات وفناوري اطلاعات به اشخاص حقيقي براي اشتغال به كارهاي راديوآماتوري داده مي‌شود.

پس از دريافت گواهينامه راديوآماتوري و پروانه تاسيس ايستگاه راديوآماتوري با دريافت علامت خطاب (Call Sign) مجاز به تاسيس ايستگاه و بهره‌برداري از دستگاه‌هاي فرستنده و گيرنده كه خود آنها را ساخته يا خريداري نموده است، مي‌شود. لازم به ذكر است علامت خطاب يا Call Sign مشخصه‌اي است كه قبل و در انتهاي برقراري ارتباط راديوآماتوري و به منظور معرفي ايستگاه اعلام مي‌شود.

طبق قوانین کشور ایران پروانه راديوآماتوري درجه سه به كساني داده ميشود كه:

1) داراي 16 سال تمام سن باشند. 2) در آزمون‌هاي كتبي مربوطه قبول شوند. 3) صلاحيت اخلاقي و سياسي آنان مورد تاييد قرار گيرد.

دارندگان اين پروانه مي‌توانند در باندهاي آماتوري 7، 14، 21، 28 مگاهرتز و VHF از فرستنده تلگرافي با حداكثر قدرت متوسط 30 وات استفاده نمايند.

براي دريافت پروانه راديوآماتوري درجه 2، راديوآماتور بايستي حداقل 6 ماه با پروانه مبتدي درجه 3 كاركرده باشد و از عهده امتحانات مربوطه نيز برآيد. دارندگان آن مي‌توانند در كليه باندهاي آماتوري از فرستنده‌هايي با حداكثر قدرت 100 وات استفاده نمايند.

پروانه راديوآماتوري پيشرفته درجه 1، به كساني داده ميشود كه علاوه بر دارا بودن شرايط دارندگان پروانه راديوآماتوري درجه 2، بتوانند از عهده امتحانات تكميلي برآيند و مجاز به مخابره تلفني و تلگرافي تله تايپ و ارسال تصوير SSTY در باندهاي HF، حداكثر با قدرت 200 وات و VHFبا حداكثر قدرت 50 وات و UHF با حداكثر قدرت 30 وات مي‌باشند كه در شرايط خاص قدرتهاي مذكور به تشخيص مديريت فركانس و روابط بين‌الملل تا 400 وات قابل افزايش است.

دولت ها و انجمن های رادیوآماتوری در بسیاری از کشورها، رادیو آماتورها با همت خود انجمن هایی را به صورت غیر دولتی تشکیل داده و فعالیت هایی را به صورت مشارکتی و هماهنگ به انجام می رسانند. برای مثال انجمن های رادیو آماتوری ایالات متحده، بریتانیا و کانادا و یا ژاپن از معروف ترین این تشکل ها هستند.

فرمولی برای آینده به نظر می رسد رادیو آماتوری امروزه با گام برداشتن به سمت سیستم های ارتباطی جدید و حرکت در جهت تحولات دیجیتالی، از جذابیت بیشتری برخوردار شده باشد، علاوه بر اینکه در حال حاضر بحث ها و جدل ها بر سر حذف آزمون عملی مخابره مورس از مراحل دریافت گواهینامه رادیو آماتوری در ایالات متحده و دیگر کشورها در گرفته است و FCC به زودی در این باره تصمیم خواهد گرفت.


وضعیت کشور ایران از سوی دیگر آنچه طی سالهای اخیر بر سر سرویس های رادیویی عمومی و آماتوری در کشور ما گذشته است، یاد آور وضعیت اسفبار این قبیل سرویس ها است. رادیو آماتوری، سرویس رادیویی مهجور مانده کشور ایران، چندین سال است که به طور کل از سوی متولی اصلی آن که همانا سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی یا همان رگولاتوری است به دست فراموشی سپرده شده است و نه آزمونی برای صدور مجوز آن برگزار می شود و نه قوانین و مقررات و آیین نامه های آن که حداقل متعلق به 40 سال پیش است، از سوی رگولاتوری مورد بازبینی قرار می گیرد.

این در حالیست که دنیا رویکرد دیگری را همسو با تحولات دیجیتالی نسبت به رادیوآماتوری برگزیده و همگام با فن آوری دیجیتال در صنایع ارتباطی، افق های نوینی را نیز برای رادیوآماتورها گشوده است، از آن جمله می توان به شبکه های وسیع ارتباط رادیو آماتورهای دیجیتال که مبتنی بر فن آوری ROIP عمل می نمایند و یا سیستم های ارتباط ماهواره ای رادیو آماتوری اشاره نمود.

منبع:www.bisim.org نوشته: شروین هادی نژاد

vBulletin v4.2.0, Copyright © 2000-2006, Jelsoft Enterprises Ltd